Ustawą z 17 stycznia 1861 roku zostało proklamowane Królestwo Italii - Włochy zostały zjednoczone (jak do tego doszło piszę w mojej książce "Włochy jakich nie znacie" opublikowanej w ubiegłym roku przez National Geographic - w tym miesiącu na rynku pojawi się jej nowe wydanie). Jednak dla Włochów największym świętem są obchody rocznicy proklamowania Rebubliki Włoskiej 2 czerwca 1946 roku. Zostały one ustanowione w 1949 roku, ale w latach siedemdziesiątych zdecydowano, że nie będą one miały miały charakteru ogólnopaństwowego. Dopiero przed dwunastoma laty, z inicjatywy ówczesnego prezydenta Carlo Azeglio Ciampi, ustawą z dnia 20 listopada 2000 roku. n.336, ustanowiono, że dzień ten ma charakter święta narodowego i jest ustawowo dniem wolnym od pracy.(Legge 20 novembre 2000 n.336).

Tego dnia każdego roku Prezydent Republiki w towarzystwie najważniejszych przedstawicieli państwa składa wieniec laurowy na Grobie Nieznanego Żołnierza (odpowiedniku naszego w Warszawie, zwanym kiedyś przez rzymian "Maszyną do pisania", gdyż przypomina wyglądem te "antyczne" dla młodego pokolenia sprzęty), który znajduje się na Ołtarzu Ojczyzny  na Placu Weneckim.

Obchody tego święta tradycyjnie odbywają się w Rzymie na ulicy Fori Imperiali z udziałem Prezydenta Republiki Włoskiej, który odbiera życzenia od zaproszonych na tę uroczystość przywódców państw. Nazwa ulicy pochodzi od okalających ją ruin forów antycznych, w tym największego - Forum Romanum. Została zbudowana z rozkazu Mussoliniego, który mógł nią dotrzeć do swojego Palazzo Venezia, zbudowanego nota bene z kamieni zrabowanych z Koloseum i z balkonu wygłaszać swoje płomienne przemówienia do narodu. Tuż obok jest Vicolo Doria, zaułek Polaków. Pisze o nim pięknie Waldemar Łysiak w "Wyspach zaczarowanych", książce będącej jedną z najsilniejszych inspiracji do mojego przewodnika. Warto po nią sięgnąć, przetrząsając Allegro lub tradycyjnie, antykwariaty...

Jakby ktoś myślał, że chodzi mi o samochód - jest w błędzie. Cinquecento to pierwszy wyraz, jaki przyswoiłam po włosku. A było to tak... W czasach mojego dzieciństwa, znaczy się w epoce Gierka, 500 złotych było kwotą znaczną. Aby nie mówić przy dziecku o pieniądzach, moi Dziadkowie - dzielący wraz ze mną i moją Mamą jedno mieszkanie (dwa pokoje w wielkiej płycie), przechodzili na włoski, narzecze dla mnie niezrozumiałe głównie dlatego, że wcale nie chciałam się go uczyć. W tych rozmowach dorosłych wyjątkowo często, niczym leitmotiv przewijało się słowo cinquecento. Mimo moich oporów lingwistycznych, w końcu zaintrygowało mnie ono do tego stopnia, że o znaczenie zapytałam jednego ze znajomych rodziny, który włoskim władał nienagannie, a ten naturalnie mi je wyjaśnił. Gdy mamo-dziadkowie znów wszczęli ożywione dysputy in italiano, wkroczyłam między nich, wzięłam się pod boczki i oświadczyłam: "już nic przede mną nie ukryjecie, bo już wiem, że cinquecentio to pięćset!". Potem już nauka poszła mi gładko, a jednym z najmilszych jej etapów były kursy języka i kultury włoskiej w Santa Margherita Ligure, które gorąco polecam wszystkim pragnącym perfezionare la lingua italiana w wyjątkowej scenerii Ligurii: http://www.centrint.unige.it/ Zainteresowanych odsyłam do mnie - kontakt: anklossowska@gmail.com lub chetniej na a.klossowska@wp.pl albo na FB. Albo, również przez FB z sekretarką kursów - Manuela Sciandra (Savona, Italy) - można powołać się na mnie :) Uczestniczyłam w tych kursach per tre anni consecutivi i zakończyłam z dyplomem con lode i Medaglia d'oro Uniwersytetu w Genui (uczelnia macierzysta). 

"To były wyjątkowo piękne nogi, a konkretnie łydki, bo resztę kryła szykowna spódnica za kolana. Ich właścicielka wchodziła właśnie po wąskich stopniach parostatku prującego fale Wisły. Nie przypuszczał wtedy, że ta szczupła kobieta, elegancka dama z wyższej sfery wywróci jego dotychczasowy świat bon vivanta do góry nogami, zgadzając się zostać jego żoną. Dla niej porzucił nocne hulanki i swawole, aby wyjechać na 12 lat do Citta’Eterna, Wiecznego Miasta...". Tak mogłaby się zaczynać książka o moim Dziadku, którą chciałabym na pisać na podstawie nieopublikowanych jeszcze, Jego pamiętników. Mam je w maszynopisie - powstały pod koniec lat 70., tuż przed Jego śmiercią. Jest w nich tyle wspomnień z rzymskich lat, kiedy miał okazję spotkać wiele wybitnych postaci II Rzeczpospolitej. Jest i o trzech córkach, które się wtedy urodziły. Najstarszej -mojej cioci Reginie, która zawsze wolała być Renatą, a ja nazywałam ją Kumplem. To ona, historyk sztuki z wykształcenia, opowiada mi teraz o tamtych odległych czasach, gdyż wiele pamięta - chociażby o śpiewie słowików przy Via Giuseppe Vasi, gdzie w Rzymie mieszkali, sąsiadując z... Mussolinim. Poczęta na italskiej ziemi, przyszła na świat w Zamościu, bo Babunia wolała rodzić ją w domu rodzinnym, w Polsce. W Italii przeżyła szczęśliwe 9 lat dzieciństwa... O najmłodszej - Ewie, mojej mamie, też poczętej w Italii, ale urodzonej już po powrocie dziadków do Warszawy, tuż przed wojną. I o średniej, Ani, po której mam imię, ale nigdy jej nie poznałam. Była piękna i seksowna- w typie Marylin Monroe, mądra, zakochana w Italii - dlatego studiowała archeologię śródziemnomorską na Uniwersytecie Warszawskim. Pisała pracę o Ostii Antycznej. Nigdy się nie obroniła. Oficjalnie wyskoczyła przez okno i popełniła samobójstwo 7 lat przed moim urodzeniem. Nieoficjalnie - pewne służby wyrzuciły ją przez okno chcąc ukarać mojego Dziadka za brak współpracy. On sam spędził w więzieniach stalinowskich długie pięć lat, kolejne dwa - w Tworkach. Moja rodzina zapłaciła najwyższą cenę za miłość do Italii, ale też myśl o Włoszech zawsze dawała nam siłę do przetrwania najtrudniejszych momentów... Ja wylądowałam na Fiumicino po raz pierwszy w sierpniu 1981 roku i zachłysnęłam się Rzymem od pierwszego wejrzenia. Tego dnia brała ślub Lady D. - jej naiwna twarz migała z ekranów telewizorów grających we wszystkich barach i sklepach pełnych dóbr, o jakich mi się nie śniło. A ja nigdy nie zapomnę smaku lodów śliwkowych, jakie wtedy Mama kupiła mi bodaj na piazza Colonna. Zlizując łapczywie  rozpływającą się w ustach rozkosz, przyglądałam się z zafascynowaniem stojącej pośrodku placu marmurowej kolumnie, wzniesionej na cześć zwycięstw Marka Aureliusza prawie dwa tysiące lat wcześniej...


Zdjęcia: mój dziadek adw. Józef Szelchaus na przystojnej focie powojennej (w czasach rzymskich był mniej powabny) i moja babunia, Marychna Kłossowska jako elegancka nastolatka