Na piechotę, samochodami, autokarami, a od niedawna na seagwayach - turyści zwiedzający Rzym pokonują awentyńskie wzgórze, aby spojrzeć na kopułę Bazyliki św. Piotra przez... dziurkę od klucza. Musi to być klucz niemały, bo i dziurka spora, a znajduje się ona w bramie siedziby władz Zakonu Maltańskiego. Za nią kryje się pałac, jaki na zasadzie eksterytorialności dzierży Zakon od roku 1798, kiedy to Napoleon Bonaparte wypędził go z Malty. Jednak najbardziej ciekawski z ciekawych ani rąbka pałacu nie dotrzeże, a jedynie rząd pini, zaś w dali, za nieustającą, delikatną mgiełką - kopuła Brunelleschiego. Naturalnie do tej najsłynniejszej w Wiecznym Mieście dziurki ustawiają się kolejki i każdy chce zrobić zdjęcie. I tu nagle się okazuje, że super modne teraz, złote Iphony 6 zawodzą. Dziurka wymaga obiektywu, cierpliwości i czasu, którego nie ma, bo za plecami tłumek przestępuje z nogi na nogę i sapie, dyszy oraz stęka, zwłaszcza w upale. Uzbrojona w mojego kieszonkowego Canona SX280 przymierzyłam się do owej dziurki z małą wiarą we własne siły, zwłaszcza, że słońce w ubiegły poniedziałek, kiedy bawiłam w Rzymie, piekło niemiłosiernie. A jednak. Udało się! Z miną tryumfatorki odchodziłam od bramy wśród zachwytów, bo rzeczywiście to zdjęcie zrobić jest niełatwo. A przecież kilkaset metrów dalej, z Ogrodu Pomarańczowego widać, bez żadnych przeszkód zarówno Bazylikę św. Piotra,

Homogenizacja kultury. Ten termin, zaczerpnięty z prac Antoniny Kłoskowskiej zapamiętałam z zajęć z Historii Kultury na polonistyce. I to on jako pierwszy nasunął mi się podczas ostatniego spaceru po Zatybrzu.


Zgromadzony w nim kicz ma bowiem wyjątkowo artystyczny wymiar. Są kolczyki z gwiazdami "Przeminęło z wiatrem", trampki z Beatlesami z ich ostatniej, wspólnej płyty "Abbey Road",


ale i torba ze słynnym obrazem Klimta "Pocałunek". Tuż przy wejściu dostrzegam inną torbę, tym razem z samym Papa Francesco,a raczej jego karykaturą. Nie gorszę się, bo samego papieża zapewne widok ten by rozbawił. A wizerunek papy jest dobrotliwy, jak On sam. Jednak bez wątpienia to dowód jak wszystko jest na sprzedaż, znacznie bardziej niż w tym filmie Andrzeja Wajdy z 1968 r., który niedawno przypomniała nasza telewizja - nota bene obraz bardzo mnie rozczarował. Tak, teraz można sprzedać wszystko i wszystkie chwyty są przy tym dozwolone. Byleby "poszło".
Pod koniec dnia, już w innym punkcie Rzymu, mijałam Museo Centrale del Risorgimento i tu już stanęłam jak wryta. Bo jak się ma Zjednoczenie Włoch do Barbie, której wystawę ta placówka właśnie oferuje. Czy chodzi o to, że przy okazji "sprzeda" się kultura wyższa w postaci Muchy (nie mylić z serioalową aktorką o tym nazwisku)?

Ilekroć odwiedzam Kraków, nie omieszkam zajrzeć do kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła. Tam, mniej więcej po środku nawy głównej, na prawej ścianie widnieje tablica poświęcona niewątpliwie jednemu z moich pradziadków, Walentemu Kłossowskiemu herbu Rola (1765-1809).

Zmarły zaledwie w 44 wiośnie życia, był już profesorem filozofii w Collegium Nowodworskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego przy ul. św. Anny. Nazwa placówki pochodzi od nazwiska Bartłomieja Nowodworskiego, który budynek ofiarował uczelni z przeznaczeniem na pierwszą świecką szkołę średnią na uniwersytecie, istniejącą od końca XVI w. Już po śmierci mojego prapraprta dziadka szkoła zmieniła lokal, a budynek udostępniano Bibliotece Jagiellońskiej,. a od 1949 r. Akademii Medycznej (dziś Collegium Medicum).

Wracając jednak do Krakowa i kościoła Świętych Apostołów Piotra i Pawła, dopiero jednak tym razem odkryłam w świątyni inną tablicę, ufundowaną przez syna Jana Nepomucena, ojcu: "Obywatelowi Miasta Krakowa, Rodem z Włoch Miasta Rzymu, który na Nadwornego Rzeźbiarza Kosztem Jego Królewskiej Mości Stanisława Augusta do Polski był sprowadzony":
Król sypnął groszem na italiskiego mistrza dłuta na potrzeby utworzonego przez siebie ośrodka rzeźbiarskiego, który jako materiał wykorzystywał marmur sprowadzany z Karrary (jakoś mimo wszystko wolę włoską pisownię, Carrara). To toskańskie miasto, położone wujątkowo malowniczo nad morzem Tyrreńskim i z Alpami Apuańskimi w tle, nadal zresztą dostarcza cennego budulca.
Jednocześnie Stanisław August szukał intensywnie bliższego źródła alternatywnego cennej skały i znalazł je w Dębniku pod Krakowem. W tamtejszych kamieniołomach, należących do zakonu Karmelitów Bosych w Czernej, wydobywano tzw. czarny marmur. Co prawda nie był to marmur, a krystaliczny wapień w kolorycie od szarego do czarnego i nie nadawał się do produkcji rzeźb, ale i tak w Dębniku ruszyła "fabryka marmurów". Naczelny nadzór nad przedsięwzięciem przypadł innemu Włochowi i również rodem z Rzymu, malarzowi Marcello Bacciarellemu. Był przede wszystkim portrecistą - uwiecznił dla potomności króla (m.in na słynnym obrazie w stroju koronacyjnym) i jego rodzinę, ale też wykonał poczet królów polskich do pokoju Marmurowego na Zamku Królewskim w Warszawie. Stworzył w nim zresztą Malarnię Królewską. Wybór Bacciarellego na "nadzorcę" fabryki w Dębniku nie był przypadkowy - Bacciarelli był również autorem zamkowych plafonów. Zatrudniony w niej Leonardo Galli okazał się najwybitniejszym z pracowników (również pochodzących z Półwyspu Apenińskiego", co na koniec działalności placówki potwierdził sam król, nadając mu tytuł "Primo scarpellino del Re di Polonia".
W kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła snem wiecznym odpoczywa Piotr Skarga. Nota bene, jego tablicę w czarnym marmurze wykonał właśnie Galli - wystarczy sokolim wzrokiem (albo drugimi oczkami) dostrzec skromny podpis mistrza w prawym, dolnym rogu!
W podziemiach świątyni powstaje Panteon Narodowy, który ma pomieścić doczesne szczątki tych Zasłużonych dla kraju, którzy już nie zmieszczą się siłą rzeczy na Skałce i Wawelu.

Na razie znajduje się tam jedynie grób Sławomira Mrożka. Nota bene, aby do niego dotrzeć, trzeba się wykazać pewną cierpliwością, (a może wręcz odwagą?) w plątaninie katakumbowych korytarzy, Ciekawam, co na to wszystko sam Mrożek, spoglądający z niebiańskiej chmurki: "To co mija, jeżeli jest piękne, tym cenniejsze jest, że nietrwałe. Czy zatem wszystko, co śmiertelne nie zasługuje na więcej względów niż wszystko, co wieczne?"

Byłam i, szczerze mówiąc średnio się bawiłam na inauguracji, za to dobrze spałam. Gdzie? W Focus Hotel Premium Gdańsk. Jakkolwiek obiekt działa od 1 czerwca br, to jego oficjalne otwarcie odbyło się w ostatni piątek czyli w końcówce miesiąca. I na nie zostałam zaproszona, aby potem napisać o hotelu, co też uczyniłam: http://www.rp.pl/Hotele/306269980-Hotel-z-kanapka-na-droge.html#ap-2
Jednak nie mogę się powstrzymać, aby jeszcze kilku uwag nie dodać. Zaczynam zatem od początku
- nowoczesny budynek znajduje się w idealnym wprost dla podróżujących miejscu, bo pięć minut od stacji kolejowej Gdańsk-Wrzeszcz. Dosłownie za rogiem - z przejścia podziemnego w lewo, a na pierwszym skrzyżowaniu również i oto stoimy przed grafitową bryłą.


Za plecami mamy sielsko-anielskie, ceglane domki z ogródkami, a poza tym plac budowy. Odnotowuję go mimochodem - dopiero wczesnym rankiem obudzi mnie działająca koparka - znak, że okna nieszczelne. Niestety słychać przez nie również przejeżdżające pociągi, a przez wentylację dociera nawet na szóste piętro, gdzie ja mieszkałam, zapach z kuchni. Dwa duże minusy. Natomiast pokoje same w sobie urządzone nadzwyczaj sensownie. Szara kolorystyka ścian i narzut oraz mebli rozbita ożywiona została "zagłówkową" ścianą w pomidorowe, a więc stonowane w odcieniu pasy: jaśniejszy i ciemniejszy, na przemian. Wygodny materac, puchowa pościel z nieskazitelnie białą bielizną. To lubię, dlatego mimo odgłosów zza okna spało mi się dobrze. W szafie bez drzwi (ta nowa moda, podyktowana ekonomią jednak mnie nie przekonuje) są więcej niż trzy wieszaki, ale znów umiejscowione zbyt nisko. Skoro to hotel dla biznesu, przewidujący zatem pokonferencyjne "balety", to warto pomyśleć, że sporo pań nad małą czarną ze "Śniadania u Tiffaniego" przedkłada długie suknie. Ja taką właśnie miałam, więc dolny pas mi się pogniótł.
Poza tym jednak szafa pojemna - jest odpowiednia ilość półek, a także miejsce na walizkę. W łazience ucieszyłam się ze sporego blatu na kosmetyki i dodatkowego, mocnego oświetlenia nad dużym lustrem. A także z tego, że modne również, szklane drzwi do kabiny prysznicowej zostały obłożone gumową uszczelką tak, że nie grozi mi zranienie. Poza tym zamontowano je tak inteligentnie, aby przy otwieraniu nie odsuwały dywanika z podłogi. Tak miałam w Waldorf Astorii w Berlinie i na śliskiej powierzchni rozciągnęłam się w niebezpieczny szpagat (nigdy nie uprawiałam gimnastyki artystycznej, więc takie figury są mojemu ciału obce). A przecież był to hotel pięciogwaizdkowy, w którym ktoś nie zrobił testów antypośligowych, czy raczej wybrano złej jakości terakotę! Zabrakło mi natomiast kosmetyków - jest tylko mydło (w kabinie i w osobnym kraniku zamontowanym na umywalce) i to chyba z tych tańszych.


Imprezę oficjalnie inaugurującą działalność rozpoczęło tradycyjne przecięcie wstęgi.

Potem na scenę wkroczył mój nieulubiony Olivier Janiak. Ubrany w garnitur raczej jesienny, silił się na dowcip, a tak na prawdę nie miał pomysłu, jak zachęcić gości do zabawy. Poległ więc na całej linii, bo ci ostatni nad smętną konferansjerkę najpierw przełożyli jedzenie, a potem widok z tarasu. Sala zatem już po godzinie świeciła pustkami. Dopiero głos Anny Karwan skłonił uciekinierów do powrotu. Przyznam, że mnie ta nieznana mi dotąd piosenkarka co najmniej zachwyciła. Co za wspaniała skala głosu i dykcja - Edyta Górniak może się zacząć bać! Poza tym piękna dziewczyna. Tylko ubrałabym ją inaczej, bo bielizna na scenie kojarzy się jednoznacznie.


Kucharz podobno pracował wcześniej w gdańskim Hiltonie. Pochwalę go za przekąski na konferencję prasową - krewetki tygrysie z musem mango były przepyszne i za część dań na wieczornej gali. Na przykład za kaczkę w czerwonej kapuście i pomysł z boczniakami, tylko dlaczego były przesolone? Czyżby mistrz patelni się zakochał? Poza tym do dań mięsnych i z ryb warto by zaproponować więcej niż jeden dodatek w postaci, pysznych zresztą młodych kartofelków. I zwykłą sałatę lub surówki, bo komponowane z różnych składników sałatki średnio się z daniami głownymi łączyły smakowo.
Na medal zasługuje natomast hotelowe śniadanie w formie bufetu, w którym wybór jest znaczny i różnorodny. Na zimno są wędliny, ryby i świerze warzywa, na ciepło trzy rodzaje kiełbasek, jajecznica, boczek i koniecznie fasolka w sosie pomidoroym dla amatorów śniadania po angielsku. Poza tym płatki oraz konfitury o odmiennych smakach oraz ciasta, soki łącznie z pomidorowym i herbata oraz kawa, z automatu. Można zamówić espresso, za dodatkowe pieniądze (dlaczego aż 8 zł, skoro w Italii zapłacimy za nią połowę mniej?), ale dostaniemy zwykłą kawę, tylko że w malutkiej filiżance i to nalaną po brzegi. I ta mi nie smakowała.


Rankiem pobiegłam do fitnessu. Rowerek stacjonarny, stepper i ruchoma bieżnia wyczerpują jego ofertę. Przydałby się jakiś sprzęt do rozciągania górnych mięśni ciała, ale ja i tak byłam zadowolona.

Jednym z wyróżników hoteli ma być drugie śniadanie na drogę tak, aby klient sam sobie nie zabierał do kieszeni resztek z pierwszego. Co niestety się nadal zdarza. Podobno to drugie śniadanie jest dla każdego, więc zapytałam o nie przed wyjazdem w recepcji. Miły chłopak przy ladzie wydał się lekko spłoszony moim życzeniem i odesłał do restauracji. Ponieważ wcześniej słyszałam (od PR sieci), że jest wybór kanapek, tego właśnie oczekiwałam, tymczasem w papierowej, miękkiej torebce wręczono mi kajzerkę (tę najtańszą) z szynką i ogórkiem oraz strzępem pomidora zawiniętą w przezroczystą folię. Nie jest to elegancki sposób podania dla czterogwiazdkowego hotelu. Proponowałabym jednak bułki z ziarnami pakowane w folię srebrną, a potem kartonową torebkę firmową - takowe sieć posiada i są bardzo ładne! Muszę jednak przyznać, że bułeczka była smaczna.
Powinnam jeszcze dostać kawę na drogę, czym też się chwalono na konferencji prasowej dla mediów, ale w praktyce kubeczki nie mają przykrywek, więc albo napój wypije się od razu albo z niego zrezygnuje. Wybrałam tę drugą opcję. A potem wsiadłam do pendolino, które zawiozło mnie do Warszawy. Szybko, wygodnie, ze standardowym już 10-minutowym opóźnieniem. Hotel zaś będę wspominać miło i chętnie jeszcze do niego wrócę, bo mimo małych minusów zapewnia komfort, jaki powinien oferować obiekt czterogwiazdkowy. (Zdjęcia własne i mat. pras.)

Do Karola Szymanowskiego żywię uczucia szczególne. Nie tylko za balet-pantomimę "Harnasie" op. 55: https://www.youtube.com/watch?v=Dv99ucn3x-M czy inspirowane podróżą na Sycylię 'Żródło Aretuzy", jeden z trzech poematów na skrzypce i fortepian objętych wspólnym tytułem "Mity". Poematy te były ulubionymi utworami Szymanowskiego, który uważał je za "dźwiękowo i technicznie oryginalne" https://www.youtube.com/watch?v=xKCXZIjUfcM (polecam to nagranie z Danczowską i Zimermanem!). Nota bene Szymanowski "zaraził" Sycylią Jarosława Iwaszkiewicza, który tę największą, włoską wyspę odwiedził potem trzynastokrotnie! Sycylią przesiąknięty jest "Król Roger", do którego Iwaszkiewicz napisał libretto.
Szymanowski wkradał się do mojego serca powolutku, początkowo za sprawą Mamy. Ona zapisała mnie, nieśmiałą wówczas sześciolatkę do szkoły muzycznej Jego imienia - nie dlatego, że objawiałam jakieś szczególne talenta, ale z obawy, że mnie, kruszynkę rozdepczą na korytarzach zwykłego ogólniaka. Mama też zaprowadziła mnie w Zakopanem do Atmy, domu, w którym tyle lat tworzył pod Tatrami, choć przecież urodził się na mazowieckich nizinach. Ona też przemyciła do mojej biblioteczki bardzo-wczesno-młodzieńczej uroczą książeczkę jego siostrzenicy, Krystyny Dąbrowskiej "Karol z Atmy". Ten jeden z polskich najwybitniejszych kompozytorów, przedstawiciel Młodej Polski oglądany z perspektywy kilkulatki i tak też opisany przez nią po latach, dał się poznać jako człowiek z krwi i kości, czuły, ale i wymagający "wujcio", mający poczucie humoru i nieprawdopodobnie czułe serce. Książeczkę tę zaczytałam kompletnie tak, że teraz wypadają z niej kartki. Powinnam ją oddać do introligatora!
Te wszystkie wspomnienia wróciły do mnie tłumnie w ubiegłym tygodniu, gdy znalazłam się na krakowskim Kazimierzu, a dokładnie przed fasadą z napisem "Chajim Kohan. Skład towarów różnych" przy ul. Szerokiej, która jakby na przekór jest wąziutka! To przecież do Kohana zajeżdżał Szymanowski dorożką po rozmaite smakołyki i do tego uroczego Żyda zajrzał tuż przed swoim ostatnim wyjazdem do sanatorium w Lozannie, gdzie zmarł na gruźlicę gardła. Stary Kohan wiedział, że jego dobry klient już nie wróci, gdyż ten z trudem formułował zdania, ale mimo to żegnał Szymanowskiego krzepiącymi słowami. Bardzo wzruszająco opisała tę scenę Dąbrowska. Dlatego stanęła przed moimi oczyma jak żywa. Zaraz więc weszłam do sklepu Kochana, ale okazało się, że jego już dawno nie ma. Czy Chajim wraz z innymi został zamknięty przez Niemców w getcie na Podgórzu? A może jako jednemu z nielicznych szczęściarzy udało mu się wyjechać do Izraela? Nie udało mi się wytropić wojennych losów właściciela sklepu.

W środku natomiast mieści się restauracja "Dawno temu na Kazimierzu", której każde okno przypomina witrynę innego sklepu, który kiedyś, przed Holokaustem, świetnie w tej dzielnicy prosperował. Sklepu Benjamina Holcera- stolarza, Salonu Mód krawca Szymona Kaca, sklepu spożywczego Stanisława Nowaka. Ocalone od zapomnienia.


 Tak jak dzielnica, która wraca do swoich korzeni, do swojej tożsamości - przepełnia ją różnojęzyczny tłum turystów odwiedzających synagogi, cmentarze, restauracje z żydowskim menu.

W "Dawno temu na Kazimierzu" można zjeść żydowskiego tatara i cymes. Nigdy dotąd nie próbowałam tego dania z wołowiny z podsmażaną marchewką i bakaliami, więc ochoczo je zamawiam. Jest doprawdy cymes!
A kilka dni później, wracając z grobu rodzinnego na warszawskich Powązkach natknęłam się niespodziewanie na grób matki Karola Szymanowskiego, Anny z Taubów Szymanowskich. Spoczywa w nim również "ukochana siostrzenica", wspomniana już Krystyna. Sam Nagrobek zaś przypomina klapę fortepianu.