Włoska Befana - czarownica od prezentów
03:58
Jej atrybuty to spiczasty kapelusz, połatana sukienka
i miotła, na której wlatuje przez komin do domów w nocy z 5 na 6 stycznia czyli
w wigilię Święta Trzech Króli. W zależności od tego, czy dzieci sprawowały się
dobrze w minionym roku czy też dokazywały, napełnia pozostawione przez maluchy
skarpety słodyczami w nagrodę lub kawałkami węgla za karę. Samo słowo Befana ma
pochodzić od greckiego słowa ἐπιφάνεια – epifáneia, po włosku epifania co znaczy
ukazanie się, objawienie. W Italii mianem Epifania określa się właśnie Święto
Objawienia Pańskiego czyli właśnie Święto Trzech Króli. Zamyka ono okres świąt Bożego Narodzenia i Nowego Roku. Dlatego Befana
utożsamiana jest z odchodzącym, starym rokiem, a jej prezenty są jego
podsumowaniem i oceną tego, jak się każde dziecko w minionym roku zachowywało.
Befana znana już była starożytnym Rzymianom i ,podobnie jak inne czarownice,
była “sterowana” przez Boginię Dianę. Mniej więcej dwanaście dni po Bożym
Narodzeniu obchodzono śmierć i ponowne narodzenie Matki Natury, która pojawiała
się na niebie na miotle pod postacią garbatej staruszki. Symboliczne jej
spalenie w ognisku pozwalało na odrodzenie się Matki Natury niczym feniksa z
popiołów.
We współczesnej Italii z postacią Befany związana jest legenda mająca
rozmaite wersje w zależności od regionu. Zgodnie z jedną z nich Befana spotkała
Trzech Króli podążających za światłem betlejemskim do stajenki, gdzie narodził
się Chrystus, ale nie chciała im towarzyszyć (albo to Trzech Królowie zapukali
do jej chatki, ale kobieta nie wiedziała, o co chodzi czy też była zbyt zajęta
domowymi pracami, aby wyruszyć w drogę do Betlejem). Ponieważ potem tego pożałowała, od tej pory co
roku odwiedza dzieci przynosząc im te prezenty, których nie podarowała
Dzieciątku. Tradycja Befany jest tak
żywa, że odwiedzający na początku stycznia Włochy z pewnością zobaczą w
sklepach zatrzęsienie skarpet różnych rozmiarów. Sprzedawane są też specjalne
rózgi z przyczepionymi do nich cukierkami na “osłodzenie” kary.
Ze Świętem Trzech Króli w Italii związane są też liczne wierzenia, często mające odniesienia do czasów przedchrześcijańskich. I tak w Emilii Romanii panuje przekonanie, że w noc Epifanii mury zmieniają się w ricottę czyli rodzaj twarożku. W Marche i Abruzji zwierzęta mają mówić ludzkim głosem, ale ich konwersacje są tak dosadnej treści, że nie wypada ich powtarzać. W Kalabrii panny przed położeniem się do łóżka w wigilię Trzech Króli podśpiewują piosneczkę z życzeniem: jeśli przyśni im się przystrojony kościół lub kwitnący ogród – czeka je szczęśliwy rok. W Toskanii natomiast rolnicy zaglądają od dołu przez komin – jeśli w ten sposób dostrzegą gwiazdy na niebie, mogą otworzyć nową butelkę wina, aby wypić za pomyślność w nowym roku. We Friuli-Wenecji Julijskiej mieszkańcy uszczęśliwiają się nawzajem okolicznościowymi sms-ami i e-mailami.
.jpg)
A skoro już o tym regionie mowa, to huczne uroczystości Święta
Trzech Króli odbędą się na Piazza dell’Unita’ – głównym placu Tarvisio: www.turismofvg.it/Evento/112722/Le-BEFANE-in-piazza
Zachęcam też do zajrzenia na stronę FB po polsku: www.facebook.com/DiscoverFVGPoland albo twittera: https://twitter.com/DiscoverFVG_PL,
gdzie wspomniane są inne, bardzo nietypowe obchody Święta Trzech Króli we
Friuli jak Święto Obosiecznego Miecza czy Wyścigi Płonących Taczek! (rysunki Befany www.turismofvg.it, zdjęcie Luciano Gaudenzio/FVG)
Ze Świętem Trzech Króli w Italii związane są też liczne wierzenia, często mające odniesienia do czasów przedchrześcijańskich. I tak w Emilii Romanii panuje przekonanie, że w noc Epifanii mury zmieniają się w ricottę czyli rodzaj twarożku. W Marche i Abruzji zwierzęta mają mówić ludzkim głosem, ale ich konwersacje są tak dosadnej treści, że nie wypada ich powtarzać. W Kalabrii panny przed położeniem się do łóżka w wigilię Trzech Króli podśpiewują piosneczkę z życzeniem: jeśli przyśni im się przystrojony kościół lub kwitnący ogród – czeka je szczęśliwy rok. W Toskanii natomiast rolnicy zaglądają od dołu przez komin – jeśli w ten sposób dostrzegą gwiazdy na niebie, mogą otworzyć nową butelkę wina, aby wypić za pomyślność w nowym roku. We Friuli-Wenecji Julijskiej mieszkańcy uszczęśliwiają się nawzajem okolicznościowymi sms-ami i e-mailami.
0 komentarze