Szopka z Greccio, którą zamieściłam na początku tego posta to trzynasta z dwudziestuośmiu scen cyklu fresków "Legendy o św. Franciszku" w górnym kościele Bazyliki Papieskiej św. Franciszka z Asyżu, wpisanej w 2000 r. (wraz z klasztorem) na Listę UNESCO. Przypisywane są włoskiemu malarzowi i architektowi, a zarazem tercjarzowi franciszkańskiemu Giotto del Bondone (zm. 1337 r.) - choć kwestia autorstwa nadal dzieli środowisko historyków sztuki. Scena 13. opowiada o tym, jak "Biedaczyna" stworzył pierwszą na świecie żywą szopkę w wiosce Greccio nieopodal miasta Rieti. Zgodnie z hagiograficznym przekazem św. Franciszek w Wigilię Bożego Narodzenia 1223 r. przebywający akurat w Greccio poprosił, aby dla uczczenia przyjścia na świat Chrystusa odtworzyć betlejemską stajenkę z siankiem, wołem i osłem. W momencie, gdy się modlił podczas Mszy św., jeden z obecnych przy tym rycerzy dostrzegł w stajence prawdziwe dziecko, które św. Franciszek podniósł i trzymał w ramionach. Giotto przedstawia dokładnie ten moment z opowieści. I choć szopki zaczęto urządzać w kościołach znacznie później, to właśnie data 1223 r. przyjęta została za początek tej pięknej tradycji. W tym roku Asyż świętuje uroczyście 800 lat od tego wydarzenia.
Kalendarz imprez rozpoczną iluminacje i prezentacje szopek w różnych punktach miasta.
Już 1 grudnia tysiącami lampek rozbłyśnie centrum historyczne miasta, dzień później o godz. 16.30 zapłoną lampki na gigantycznej choince na Piazza del Comune, czyli na Placu Ratuszowym. 2 grudnia będzie tu można posłuchać koncertu gospel w wykonaniu "Virginia State Gospel Choir" - jednego z najlepszych chórów amerykańskich wykonujących ten rodzaj muzyki. Koncert jest bezpłatny i odbędzie się przed fasadą kościoła Santa Maria Sopra Minerva. 6 grudnia na tym placu i w innych punktach miasta zjawi się Befana, włoska czarownica przynosząca tego dnia dzieciom łakocie. Na Piazza del Comune zjedzie z wieży Torre del Popolo z worem pełnym cukierków dla milusińskich.
W znajdującym się przy nim budynku Palazzo del Capitano del Popolo będzie można podziwiać prawdziwą szopkę neapolitańską w dniach 8 grudnia - 7 stycznia, a na samym Piazza del Comune między 16 grudnia a 6 stycznia stanie cała "galeria" szopek - lokalnych i z Greccio. 3 grudnia - "zapłonie" drzewko przed kościołem Santa Maria degli Angeli, Bazyliką Patriarchalną Matki Bożej Anielskiej, która w swoich przestronnych wnętrzach kryje kolebkę ruchu franciszkańskiego, Porcjunkulę. Od tego samego dnia do 7 stycznia w chiostro tego kościoła - wystawa szopek ze świata.
Przed tą świątynią, na Piazza Garibaldi, Placu Garibaldiego odbędzie się Jarmark świąteczny między 8 a 17 grudnia br. Wcześniej jednak bo już 1 grudnia rusza Jarmark świąteczny na Piazza Santa Chiara, Placu św. Klary - w krypcie stojącej przy nim bazyliki pw świętej znajduje się jej zabalsamowane ciało. Na placach przed górnym i dolnym kościołem Bazyliki św. Franciszka również staną szopki, które podziwać będzie można od 8 grudnia do 7 stycznia. Na szczególną uwagę zasługuje zapewne Szopka z piasku z Jesolo na dolnym placu. Do stworzenia tego dzieła potrzeba 20 kwintali piasku, a tak wyglądają prace przygotowawcze:
Stary Rok zostanie pożegnany podczas zabawy sylwestrowej 31 grudnia na Piazza del Comune. To tylko część z bardzo bogatego programu obchodów, który można pobrać pod tym linkiem https://www.nataleassisi.it/evento/accensione-albero-di-alberi-a-santa-maria-degli-angeli/
Przy okazji przypominam, że Asyż stanął w szranki w rywalizacji o tytuł Włoskiej Stolicy Kultury 2025:
Zapraszam do współpracy hotele, firmy i osoby prywatne pragnące pokazać Warszawę w przystępny, a zarazem fascynujący sposób. Urodziłam się w tym mieście i mam je w genach. Kocham każdy jego plac, ulicę i zaułek. Opracowane przeze mnie trasy zwiedzania są niebanalne, dostosowane do zainteresowań mieszkańców Półwyspu Apenińskiego - stąd propozycja szlaku śladami Canaletta. Mam w zanadrzu propozycje dla różnych grup wiekowych, w tym rodzin z dziecmi i osób starszych. Tempo i narrację dostosowuję do możliwości Grupy :) Ponieważ prowadzę działalnośc gospodarczą - wystawiam faktury :) Zapraszam do kontaktu.
Najbliższy nam geograficznie włoski region Friuli Wenecja Julijska chce zachęcić do zimowego szaleństwa oferując atrakcyjne zniżki. Sezon zimowy rusza oficjalnie w weekend 2-3 grudnia w Sella Nevea, zaś od 8 grudnia w innych ośrodkach terytorium. W tym roku amatorzy desek, którzy nie przekroczyli dwudziestego roku życia zapłacą tylko 10 euro za dzień na stoku. Dzieciaczki do 6 lat będą szusować gratis. Koszt dziennego skipasu to 44 euro w wysokim sezonie, natomiast jego cena spadnie do 31 euro w okresach 8-17 grudnia i od 18 marca do finału sezonu. Powyższy cennik obowiązuje w ośrodkach zarządzanych przez PromoTurismoFvg (Piancavallo, Sappada/Forni Avoltri, Forni di Sopra/Sauris, Ravascletto/Zoncolan, Tarvisio e Sella Nevea), natomiast jeszcze bardziej konkurencyjnych opłat należy się spodziewać wybierając stoki Sauris i Pradibosco. Ponadto w ośrodkach Piancavallo, Tarvisio, Ravascletto/Zoncolan i Sella Nevea zamontowano automatyczne kasy biletowe, co wyeliminuje konieczność kolejkowania (Źródło: Turismo Italia News,zdjęcie FVG FB)
Na początku był... Dardanos, w mitologii greckiej i rzymskiej król Dardanii, syn etruskiego władcy Korytosa i protoplasta Trojan. Jemu dzieje bajeczne przypisują ufundowanie miasta na osiem wieków (!) przed powstaniem Rzymu i postawienie świątyni na cześć Minerwy, bogini mądrości, sztuki i rzemiosł (jej grecką odpowiedniczką była Atena). Pozostałością po antycznej budowli jest fasada kościoła Najświętszej Marii Panny nad Minerwą na głównym placu historycznej części Asyżu, czyli Piazza del Comune, który w czasach rzymskich również pełnił funkcję forum.
Pliniusz Starszy 23-79 r n.e.), nim zginął podczas najsłynniejszej erupcji Wezuwiusza w 79 r. n.e., zdążył opisać w swoim epokowym, 37 -tomowym dziele "Historia naturalna" asisinates jako należących do Umbrów, jeden z najstarszych ludów Italii. Miasto podbite następnie przez Etrusków, stało się potem ważnym, rzymskim municipium. I to z tego okresu pochodzi zarówno wspomniana w legendzie świątynia Minerwy, przerobiona z polecenia papieża Pawła III na świątynię katolicką w XVI w., jak i pozostałości amfiteatru z I w n.e. Podczas gdy jednak sześć strzelistych, rewelacyjnie zachowanych żłobkowanych kolumn zwieńczonych korynckimi kapitelami, podtrzymujących architraw i tympanon kościoła podziwiają dzień w dzień tysiące turystów, amfiteatr leży poza trasami, jakimi przewodnicy prowadzą wycieczki.
Przy czym jedna, istotna uwaga - właściwie amfiteatru samego już nie ma, ale został zapamiętany w murach, jakie wykorzystane zostały do wzniesienia domów i elipsoidalnej formie budownictwa okalającego dawną arenę. W ten sposób na planie dawnej budowli powstała w średniowieczu nowa dzielnica.
Jej sercem jest dawna arena - dziś ogród okolony wysokim murem. Nie znalazłam informacji, czy i jakie spektakle się tu odbywały. Prawdopodobnie na arenie walczyli ze sobą gladiatorzy. Być może musieli też stawiać czoło dzikim bestiom? Natomiast raczej nie organizowano w tym miejscu naumachii, widowisk przedstawiających bitwę morską tak jak w rzymskim Koloseum. Mury i źródła milczą na ten temat, ale ja lubię sobie puścić wodze wyobraźni ilekroć zapuszczam się w te okolice.
Zainteresowanych odkrywaniem mniej znanego Asyżu zachęcam do odwiedzenia tego zakątka.
Znajduje się w dzielnicy Porta Perlici,w sąsiedztwie drogi prowadzącej do franciszkanskiego eremu Carceri.
"Około 130 milionów lat temu dwie gwiazdy neutronowe znalazły się w wyniku emisji fal grawitacyjnych w odległości około 300 km od siebie, ciągle zwiększając swoją szybkość i nadal zbliżając się do siebie. Taki ruch odkształcał czasoprzestrzeń w sąsiedztwie gwiazd, uwalniając — jeszcze zanim gwiazdy zderzyły się ze sobą — coraz więcej energii w postaci fal grawitacyjnych.
W momencie zderzenia materia obu gwiazd połączyła się w jeden ultra-gęsty i gorący obiekt emitując ,,ognistą kulę” (“fireball”) promieniowania gamma. Rejestracja czasu nadejścia tego promieniowania w porównaniu z czasem detekcji zderzenia gwiazd w falach grawitacyjnych potwierdziła inne przewidywanie ogólnej teorii grawitacji Einsteina mówiące, że fale grawitacyjne propagują się z prędkością światła". W październiku 2017 r. o raz pierwszy naukowcy bezpośrednio zarejestrowali fale grawitacyjne — ,,zmarszczki’’ w czasoprzestrzeni — oraz, jednocześnie, fotony o różnych energiach pochodzące ze zderzenia się gwiazd neutronowych. To pierwsza w historii równoczesna detekcja fal grawitacyjnych i światła pochodzącego z tego samego kosmicznego kataklizmu".
Odkrycia dokonało amerykańskie laserowe interferometryczne obserwatorium fal grawitacyjnych LIGO, europejskie laserowe interferometryczne obserwatorium fal grawitacyjnych Virgo, oraz około 70 obserwatoriów naziemnych i kosmicznych.
Zdaniem badaczy z grupy Applied Physics obserwatoria służące do wychwytywania i badania fal grawitacyjnych mogą także zająć się poszukiwaniem śladów pozaziemskich cywilizacji, podróżujących za pomocą technologii przyspieszenia ponadświetlnego, jak znany ze „Star Trecka” napęd warp.
W lecie tego roku miałam okazję zwiedzać Virgo - jedyne na naszym kontynencie Europejskie Observatorium Fal Grawitacyjnych, gdzie badane są głosy z kosmosu. Dwa ramiona placówki badawczej o długości 3 km każde umiejscowione są dokładnie pośród toskańskich pól pomiędzy Casciną a Pizą. Zainstalowane w nich najnowocześniejsze technologicznie instrumentarium pozwala na stałe monitorowanie sygnałów z kosmosu. Obserwatorium powstało w latach 90. XX w. i można je obejrzeć bezpłatnie uprzednio się umawiając: https://www.ego-gw.it/visit-us/guided-tour/ To jedna z trzech tego typu placówek na świecie.
Projekt Virgo to ponad 280 fizyków i inżynierów należących do 20 różnych europejskich grup badawczych: sześć grup reprezentuje Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS) we Francji; osiem z Istituto Nazionale di Fisica Nucleare (INFN) we Włoszech; dwie z Holandii (razem z instytutem Nikhef); grupa MTA Wigner RCP na Węgrzech; grupa POLGRAW w Polsce; zespół z hiszpańskiego Uniwersytetu w Walencji oraz konsorcjum EGO nadzorujące detektor Advanced Virgo ulokowany niedaleko Pizy we Włoszech, finansowane przez CNRS, INFN i Nikhef.
Virgo to jedno z miejsc, które polecam do odwiedzenia w Toskanii już najbliższej wiosny w najnowszym wydaniu National Geographic Traveler. Zachęcam do lektury.
Dawno, dawno temu Lessinia, najpiękniejsza z księżniczek Królestwa Alp zakochała się w księciu Baldo, który miał oczy tak błękitne jak wody jeziora Garda. Ze związku tych dwojga narodziły się dzieci - trzy doliny: Valpolicella, Valpantena i Val d'Illasi. Baldo i Lessinii nie dane było jednak żyć długo i szczęśliwie, gdyż rozdzieliły ich na zawsze zazdrosne siostry...
Legendarny Baldo to masyw położony w przedalpejskim paśmie Prealpi Gardesiane, jak sama nazwa wskazuje nad jeziorem Garda. Zbudowany w większości ze skał wapiennych i dolomitowych, a więc łatwo ulegających erozji wznosi się na maksymalną wysokość 2218 m n.p.m. Sama nazwa odnotowana już w XII-w. annałach wywodzi się prawdopodobnie od średniowiecznego, niemieckiego bald - 'las'. Od XV w. natomiast Monte Baldo stało się celem turystyki przede wszystkim przyrodniczej i nadal zachwyca amatorów natury, w tym mnie, która "zdobyła" ten masyw stosunkowo niedawno, a w ubiegłym miesiącu zawiozła na szczyt grupę entuzjastów północnych Włoch. Byli pod wrażeniem, zwłaszcza, że nie musieli się wspinać, tylko do góry wyniosła ich kolejka.
Nasz punkt startowy znajdował się na stacji początkowej w miejscowości Malcesine nad jez. Garda https://funiviedelbaldo.it/en/funivie-del-baldo-5/ Zbudowana ze stali, szkła, aluminium i skał zaskoczyła mnie nowoczesnością formy dobrze jednak komponującej się z otaczającą budynek naturą. Podniebna podróż odbywa się w dwóch etapach. Najpierw do stacji pośredniej, S. Michele (długość odcinka 1512 m, różnica poziomów - 463 m) sunie się po kablu wagonikiem mogącym unieść do 45 osób przez ok. 3 minuty. Następnie obrotową, panoramiczną kabiną na górę (długość odcinka 2813 m, różnica poziomów - 1187 m.).
Ten drugi odcinek trwa aż 10 minut, ale biegną one bardzo szybko, gdyż widoki za oknami zapierają dech w piersiach, zwłaszcza, że kabina robi w tym czasie pełen obrót, zupełnie niewyczuwalny https://www.youtube.com/watch?v=ftF3k4Amwvg Te kilkanaście minut lotu oznacza nie tylko radykalną zmianę wysokości, co sygnalizują zatykające się uszy. W tym krótkim czasie odbywa się podróż przez różne strefy klimatyczne - od śródziemnomorskiego nad jez. Garda, gdzie rosną cytrusy, poprzez przedalpejski na zboczach porośniętych lasem aż po alpejski ze znacznie uboższą wegetacją. Wiążą się z tym również niekiedy znaczące róznice temperatur między dołem a górą, czego sama doświadczyłam - między obydwoma zamieszczonymi poniżej zdjęciami są tylko dwie godziny różnicy:
Uczciwie nuszę wskazać i minusy. Niestety turystów "dopycha" się w wagonikach maksymalnie, a zatem ci, co znajdą się w ich centrum mają mniejsze szanse na oglądanie czy fotografowanie. Rozczarowały mnie też brudne szyby - może dlatego, że było już po sezonie, ale mimo późnopaździernikowej pory chętnych nie brakowało i wszyscy w czasie "lotu" czuliśmy się niczym sardynki w puszce! Na szczęście wracając z Monte Baldo, bogatsi w doświadczenia - moi wycieczkowicze potrafili zająć odpowiednie miejsca w wagoniku, a więc tuż przy oknach.
Samo Monte Baldo oferuje szereg atrakcji, zarówno dla "ceprów", którzy mogą osiąść w jednej z dwóch restauracyjek, jak i amatorów zdjęć z krajobrazami zapierającymi dech w piersi: z jednej strony na jzioro Garda, zaś z drugiej na przedalpejskie masywy z górną stacją kolejki na pierwszym planie:
Ta górna stacja kolejki jest doskonałym punktem startowym do wycieczek w góry - stąd startują w kilku kierunkach kilometry dobrze oznakowanych szlaków.
Oto mapa szlaków prowadzących na stronę jez. Garda:
Poniżej natomiast trasy prowadzące wgłąb masywów regionu Wenecji Euganejskiej:
Można na nie wyruszyć w towarzystwie alpak hodowanych tu na wysokościach.
Moim zdaniem jako doświadczonej pilotki po Włoszech Monte Baldo stanowi kapitalną propozycję dla turystów zwiedzających okolice jeziora Garda. Biura podróży powinny włączyć tę atrakcję do swoich programów wycieczek objazdowych. Nawet, a może zwłaszcza przed albo po sezonie letnim. Sugeruję połączenie Monte Baldo z rejsem po jez. Garda z Malcesine do Limone (koszt 9 euro, czas ok. 20 minut).
Malcesine "z wody" prezentuje się wręcz zjawiskowo ze średniowiecznym zamkiem należącym ongiś do magnackiego rodu Scaligerich:
Meta na przeciwnym brzegu ma miejsce w Limone, którego nazwa bardzo słusznie kojarzy się z uprawą cytryn.
Te żółte, aromatyczne i kwaśne owoce przywieźli z Chin i Indii, gdzie znane już były wcześniej do Europy - Arabowie. Nad jez. Garda sprowadzili je zaś już w XIII w. ojcowie franciszkanie i odtąd stały się jednym z symboli tego akwenu, o czym opowiem wkrótce w kolejnych postach.
