Prace nad ekspozycją stałą Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku dobiegły końca, jednak wystawę będzie można zwiedzać dopiero po rozporządzeniu zezwalającym na ponowne otwarcie instytucji kultury. Utrudniony dostęp do sztuki i kultury nie oznacza jednak, że nie możemy zajrzeć za kulisy wystawy i oto twórcy postanowili przybliżyć nam koncepcję i efekt końcowy tej unikatowej ekspozycji. Prezentujemy zaledwie szkic tego co czeka zwiedzających, kiedy odwiedziny będą już możliwe i bezpieczne – prosimy śledzić komunikaty na stronie www.muzeumpilsudski.pl oraz na profilach muzealnych w mediach społecznościowych odnośnie daty otwarcia placówki. Wystawa stała została zbudowana w hali, która mieści się dwa i trzy piętra pod powierzchnią ziemi. Do hali prowadzą długie schody (dla osób z ograniczoną mobilnością jest winda), a przemieszczanie się z parteru do poziomu wejścia na wystawę ma sprzyjać wyciszeniu i przygotowaniu widza do zwiedzania. Wystawa została tak skonstruowana, aby zaangażować zmysły odwiedzających i w sposób nowoczesny zaprezentować wątki historyczne. Oprócz zastosowanej elektroniki, wielu elementów ubarwiających i uzupełniających opowieść, oczywiście kluczowe znaczenie mają zgromadzone eksponaty. Właśnie ze względu na bezpieczeństwo często bezcennych obiektów utrzymywana jest automatycznie optymalna temperatura, natężenie światła oraz wilgotność powietrza właściwa dla: prac malarskich, obiektów papierowych i fotograficznych, elementów skórzanych i z tkanin, militariów oraz przedmiotów sztuki zdobnicznej i innych. Osią ukazanej na wystawie stałej opowieści o Józefie Piłsudskim oraz walce o niepodległość Polski są kolejne etapy życia bohatera, począwszy od dzieciństwa i młodości, poprzez lata zesłania na Syberię, walki podziemnej i zbrojnej o odrodzenie państwa, aż po działalność polityczną w II RP. Wystawa składa się z sześciu galerii – pięciu biograficznych i szóstej prezentującej symbole i mity, które na przestrzeni lat obrosły wokół postaci Marszałka. „Ziuk”, „Wiktor”, „Komendant”, „Naczelnik”, „Marszałek” – pięć galerii rozmieszczonych chronologicznie na dwóch poziomach hali wystawowej poświęcono kolejnym okresom życia i działalności Józefa Piłsudskiego. Biograficzne galerie wystawy przeplata galeria „Symbol” prezentująca mity i legendy oplatające historię bohatera, ale także ukazuje jego dziedzictwo. Miejscem centralnym ekspozycji jest przestrzeń wydzielona ogromnymi, ekranami, na których wyświetlana jest prezentacja multimedialna stanowiąca unikatową impresję na temat zbiorowego wysiłku na rzecz odzyskania niepodległości. Wewnątrz każdej galerii wyodrębniono przestrzenie, które nazwano scenami – każda z nich została zatytułowana i dopełniona cytatem z tekstów autorstwa Józefa Piłsudskiego. Galeria „Ziuk”, otwierająca ekspozycję, opowiada o pierwszych 24 latach życia Józefa Piłsudskiego. Nazwa galerii to zdrobnienie imienia Marszałka, którym zwracali się do niego najbliżsi (na wileńszczyźnie wymawiano jako Józiuk). W galerii „Ziuk” rozpoczyna się dedykowana najmłodszym zwiedzającym ścieżka rodzinna - tu przybliżająca rzeczywistość uczniowskich czasów bohatera m.in. XIX-wieczne warunki nauczania, czy przybory szkolne i przedmioty z epoki. Jedna ze scen galerii zatutułowana „Sybir” stanowi także pierwszą z wielu przestrzeni immersyjnych, w której treść narracji przedstawiona jest w formie multimedialnego pokazu dopełnianego grafiką i eksponatami. Intencją twórców był proces „pochłonięcia” zmysłów zwiedzających w prezentowanym elektronicznie temacie sceny. Odbiór potęgować mają efekty scenograficzne, dynamicznie zmieniające się obrazy oraz oryginalne nagrania buriackich śpiewów, które towarzyszą narracji lektora. Galeria Wiktor Galeria opowiada o jednym z prawdopodobnie mniej znanych rozdziałów życia Józefa Piłsudskiego – działalności konspiracyjnej przeciwko caratowi rosyjskiemu. Bohater przyjął wówczas pseudonim „Wiktor”. Widz odkrywa dwa oblicza rzeczywistości: tą widoczną dla wszystkich i konspiracyjną. - Ten efekt udało nam się uzyskać dzięki połączeniu artefaktów takich jak gazeta „Robotnik” – konspiracyjne pismo drukowane przez Piłsudskiego czy ręczna maszyna drukarska dociskowa z tego okresu, oraz scenografii z animacją światłem i grafiką wykonaną w technice druku soczewkowego, pozwalającego na pokazanie dwóch obrazów na tej samej powierzchni. Instalacja ma zaintrygować widza i zachęcać go do odkrywania tajników działalności „Wiktora”- powiedział dyrektor Muzeum Robert Supeł Galeria w wielu miejscach odwołuje się do języka sztuki. Zwiedzający poznaje historię poprzez orientalny teatr cieni, obrazy Wojciecha Kossaka, rzeźbę Antoniego Biłasa, reprodukcje prac Stanisława Lentza oraz filmy stanowiące rekonstrukcję wydarzeń. Galeria „Komendant” jest opowieścią o stopniowej przemianie Józefa Piłsudskiego z konspiratora w dowódcę wojskowego Legionów Polskich. Oczywiście nie mniej ważni są także pozostali służący w legionach, a ciekawostkę stanowi wyszukiwarka biogramów „Żołnierze Legionów Polskich 1914– 1918”. Stanowisko zostało stworzone, aby zaprezentować przekrój społeczny legionistów wraz z ich powojennymi losami. Wyszukiwać można według określonych kategorii np. artyści lub znane postaci II RP. Wszystkich łączy legionowe zaangażowanie, a czasem i późniejsze barwne życiorysy sięgające czasów także po II wojnie światowej. Wśród legionistów można odnaleźć wiele znanych nazwisk sceny i estrady polskiej, czy przyszłych ministrów i generałów. Wyszukiwarka jest narzędziem edukacyjnym pokazującym kilkanaście biogramów, które zostaną uzupełnione do kilkuset pokazujących jak wielu z przyszłych elit było zaangażowanych w walkę Legionów Polskich. Galeria „Naczelnik” jest pierwszą z dwóch zlokalizowanych na antresoli i obejmuje ona okres od powrotu Józefa Piłsudskiego do Warszawy z internowania w Magdeburgu po decyzję o przeprowadzeniu przewrotu politycznego 12-tego maja 1926 r. Prezentowane sceny pokazują pierwsze dni niepodległości Polski po ponad stu latach niewoli, procesodbudowywania kraju oraz tworzenia nowoczesnego i demokratyczego ustroju. Przestrzeń wypełniają m.in. cztery wyspy tematyczne – Armia, Ustrój, Społeczeństwo i Granice, poświęcone tym aspektom tworzenia państwa, którymi Józef Piłsudski zajmował się osobiście. Pozostałe opowiadane są poprzez prezentację multimedialną, infografiki, plakaty propagandowe czy też tablice wiszące nad głowami zwiedzających z cytatami z wypowiedzi polityków i nagłówków gazet tamtego okresu. Galeria poświęcona jest ostatniemu etapowi życia Józefa Piłsudskiego. Dziewięć lat rządów Marszałka, pełnych zawirowań i zwrotów akcji, zestawiliśmy na osi czasu przentując zwiedzającym dziewięciometrową infografikę. Ciekawym uzupełnieniem jest także zupełnie nieznany w Polsce materiał filmowy, który został odkryty pod mylącym tytułem i niewłaściwą datą w prywatnym archiwum w Kalifornii. Trwające nieco ponad minutę znalezisko ukazuje walki uliczne w Warszawie podczas wydarzeń w maju 1926 roku i toczące się wśród nich życie codzienne miasta. Scena zamykająca tę galerię skłania ku refleksji, a jednocześnie upamiętnia śmierć oraz uroczystości pogrzebowe Józefa Piłsudskiego. Galeria „Symbol” ukazuje „życie po życiu” bohatera wystawy, czyli mity dotyczące Józefa Piłsudskiego, ale także ukazuje jego spuściznę. Ostatnia z galerii zaprezentowana jest w trzech odsłonach, umieszczonych w różnych miejscach ekspozycji pomiędzy galeriami biograficznymi. - Jej istotą jest zbudowanie pomostu pomiędzy biografią bohatera wystawy a współczesnością. Te połączenia osiągneliśmy przy pomocy eksponatów – symboli z całego XX wieku odnoszących się do walki o niepodległość oraz osoby marszałka. Obok tych bardziej oczywistych możemy znaleźć też wspomnienie rajdu motocyklowego szlakiem Marszałka Piłsudskiego, który odbył się w 1938 r. czy banknotu upamiętniającego setną rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę wemitowanego przez Narodowy Bank Polski w 2018 r. – podsumował Dyrektor Robert Supeł. Poszczególne sceny i galerie mają charakter problemowy i stawiają zwiedzającym różne pytania m.in. symbolem czego i dla kogo jest Józef Piłsudski lub o to czym dla widzów jest patriotyzm. Pytań jest wiele, a odpowiedzi i różnorodnych opinii zapewne będzie tyle ilu zwiedzających. W sprawie ponownego otwarcia muzeum prosimy śledzić komunikaty na stronie www.muzeumpilsudski.pl oraz na profilach muzealnych w mediach społecznościowych.(Źródło i zdjęcia, oprócz dwóch ostatnich z Pixabay, Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku)